ป้องกันอัลไซเมอร์ ปรับพฤติกรรม ลดความเสี่ยง

Health

ป้องกันอัลไซเมอร์ได้ง่าย เพียงเสริมสร้างสุขภาพกายและใจให้แข็งแรง

วิธีป้องกันอัลไซเมอร์ หรือแนวทางการป้องกันอัลไซเมอร์ที่ง่ายและดีที่สุด คือการเริ่มปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตตั้งแต่เนิ่น ๆ ดูแลรักษาสุขภาพร่างกายและจิตใจให้แข็งแรงอยู่เสมอ ซึ่งหากพูดให้เข้าใจง่าย ๆ

วิธีป้องกันโรคอัลไซเมอร์นั้นเกี่ยวข้องกับการสร้างเสริมความเป็นอยู่ที่ดีเพื่อลดความเสี่ยงของสภาวะที่ทำให้ร่างกายของเราทรุดโทรมนั่นเอง 

อาการอัลไซเมอร์หรือภาวะสมองเสื่อมถือเป็นโรคที่พบได้มากในผู้สูงอายุ เพราะเมื่ออายุของเรามากขึ้น ร่างกายก็จะเสื่อมลงตามกาลเวลา รวมถึงระบบประสาทเหล่านี้ก็จะเสื่อมลงพร้อม ๆ กับร่างกายของเราด้วยเช่นกัน ดังนั้นการที่เราดูแลสุขภาพร่างของตนเองให้แข็งแรงอยู่เสมอก็จะสามารถลดความเสี่ยงของการเกิดโรคร้ายต่าง ๆ
ได้มากมาย รวมถึงโรคอัลไซเมอร์ด้วยเช่นเดียวกัน เพราะอัลไซเมอร์ป้องกันได้หากปฏิบัติตามแนวทางในบทความนี้

ในปัจจุบันถึงแม้ว่าโรคนี้จะไม่ได้มีแนวทางการป้องกันอัลไซเมอร์ที่รับประกันได้ว่าจะช่วยป้องกันโรคอัลไซเมอร์ได้ร้อยเปอร์เซ็นต์ แต่แน่นอนว่าเราสามารถลดความเสี่ยงของอาการเริ่มแรกอัลไซเมอร์เมื่อมีอายุมากขึ้นได้ง่าย ๆ ด้วยการเสริมสร้างสุขภาพสมองและสร้างสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงด้วยการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
ซึ่งจะมีวิธีไหนที่สามารถเสริมสร้างสุขภาพกายและใจให้ห่างไกลอัลไซเมอร์ได้บ้างนั้น ไปดูวิธีในการป้องกัน
อัลไซเมอร์ที่เราได้รวบรวมมาให้พร้อม ๆ กันเลย

การฝึกสมองโดยการเล่นเกม การใฝ่หาความรู้ และการเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ อย่างต่อเนื่อง เป็นแนวทางในการป้องกันอัลไซเมอร์ที่ได้รับการแนะนำว่าเป็นวิธีที่มีศักยภาพในการช่วยลดความเสี่ยงของโรคอัลไซเมอร์ได้ เนื่องจาก
อัลไซเมอร์เกิดจากความเสื่อมของระบบประสาทที่ทำให้การรับรู้ลดลง ความจำเสื่อม และทักษะการคิดบกพร่อง
ดังนั้น วิธีกระตุ้นการรับรู้อย่างต่อเนื่องอาจช่วยให้สุขภาพสมองดีขึ้นและชะลออาการหลงลืมจากโรคอัลไซเมอร์ได้ โดยตัวอย่างของเกมที่ช่วยฝึกสมอง เช่น

  • เกมพัซเซิล
  • ปริศนาอักษรไขว้
  • ซูโดกุ
  • เกมจับผิดภาพ
  • เกมบวกเลข
  • เกมเขาวงกต

ซึ่งการเล่นเกมเหล่านี้จะช่วยกระตุ้นส่วนต่าง ๆ ของสมองและส่งเสริมความยืดหยุ่นของระบบประสาทได้เป็นอย่างดี นอกจากการฝึกสมองด้วยเกมแล้ว การเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ อย่างต่อเนื่องยังส่งผลดีต่อสุขภาพสมองอีกด้วย เพราะการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับการได้มาซึ่งข้อมูลใหม่ ๆ หรือการประมวลผลความคิดที่ซับซ้อน เป็นสิ่งที่ท้าทายและกระตุ้นสมองให้สร้างเส้นทางใหม่และเสริมความแข็งแกร่งให้กับเส้นทางที่มีอยู่ได้นั่นเอง

การรักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ หรือมีดัชนีมวลกาย (BMI) อยู่ในเกณฑ์ปกติ ไม่ได้อ้วน หรือผอมจนเกินไปจะช่วยให้สุขภาพโดยรวมของร่างกายอยู่ในเกณฑ์ที่ดี หากมีน้ำหนักตัวที่มากเกินไปก็จะมีความเสี่ยงที่สูงขึ้นในการเป็นโรคต่าง ๆ รวมถึงโรคเบาหวาน โรคหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งโรคอ้วนสามารถนำไปสู่การอักเสบเรื้อรัง ภาวะดื้อต่ออินซูลิน และความผิดปกติของหลอดเลือด ซึ่งอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพสมองและส่งผลให้เป็นโรคอัลไซเมอร์
รวมถึงอาการหลงลืมจากอัลไซเมอร์ก่อนระยะเวลาได้

หนึ่งในแนวทางในการป้องกันอัลไซเมอร์ที่สามารถทำได้ง่าย ๆ นั่นก็คือการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ช่วยในการบำรุงสมอง และหลีกเลี่ยงอาหารที่ทำลายสมอง เพราะอาหารเหล่านั้นจะยิ่งไปกระตุ้นให้เกิดโรคอัลไซเมอร์ได้เร็วขึ้น มาดูกันดีกว่าว่าอาหารเพิ่มความเสี่ยงของโรคอัลไซเมอร์และอาหารป้องกันอัลไซเมอร์ มีอะไรบ้าง

อาหารบำรุงสมองป้องกันอัลไซเมอร์

เนื่องจากสมองเป็นอวัยวะสำคัญที่คอยควบคุมการทำงานต่าง ๆ ของร่างกาย การรับประทานอาหารบำรุงสมอง
จะช่วยให้สมองทำงานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น รวมไปถึงลดความเสี่ยงของการเกิดโรคอัลไซเมอร์ในอนาคตได้

  • ปลาทะเลน้ำลึก
    เนื่องจากเป็นปลาที่มีไขมันต่ำ อุดมไปด้วยโอเมกา-3 และมีส่วนช่วยในการบำรุงเซลล์สมองให้แข็งแรง
    โดยปลาที่แนะนำ คือ แซลมอนและทูน่า
  • ไข่ไก่
    เป็นอาหารที่มีสารโคลีนมากที่สุด โดยสารโคลีนช่วยให้สมองทำงานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น แต่ควรบริโภคในปริมาณที่เหมาะสมเพื่อป้องกันปัญหาคอเรสเตอรอลที่อาจตามมาได้
  • ธัญพืชตระกูลถั่ว
    มีส่วนช่วยเพิ่มความแข็งแรงให้แก่เซลล์ปลายประสาทโดยเฉพาะในเพศหญิง
  • ผลไม้ที่มีวิตามินซี
    ไม่ว่าจะเป็น ฝรั่ง ส้ม พืชตระกูลเบอร์รี เนื่องจากวิตามินซีจะช่วยปกป้องสมองจากอนุมูลอิสระที่เกิดจากมลภาวะที่ร่างกายต้องเผชิญในแต่ละวัน
  • น้ำมันมะกอก
    เป็นไขมันชนิดดีที่ช่วยบำรุงสมองให้สมองปลอดโปร่ง ทำให้การทำงานของสมองที่ต้องใช้การวิเคราะห์ทำได้ดียิ่งขึ้น
  • แปะก๊วย
    มีส่วนประกอบของวิตามินที่ช่วยในการทำงานของสมองได้ดีขึ้น และช่วยลดความวิตกกังวล

อาหารทำลายสมอง ควรหลีกเลี่ยง

เมื่อรู้แล้วว่าอาหารป้องกันอัลไซเมอร์มีอะไรบ้าง ต่อไปมาดูกันดีกว่าอาหารชนิดไหนที่ควรหลีกเลี่ยง ถ้าไม่อยากเป็นโรคอัลไซเมอร์พยายามหลีกเลี่ยงอาหารเหล่านี้ หรือลดความถี่ในการรับประทานเพื่อลดผลกระทบที่เกิดขึ้นกับสมอง

  • คาเฟอีน
    เป็นสารที่กระตุ้นการทำงานของสมองมากเกินไป หากรับประทานในปริมาณมากจะทำให้ร่างกายพักผ่อน
    ไม่เพียงพอ และส่งผลให้สมองถูกทำลายจนเป็นอัลไซเมอร์ได้
  • แอลกอฮอล์
    ทำให้สมองขาดสมดุลของของเหลว ซึ่งส่งผลต่อการทำงานของสมองให้มีประสิทธิภาพลดลง
  • อาหารฟาสต์ฟู้ด
    เนื่องจากเป็นอาหารที่มีไขมันสูง โซเดียมสูง และน้ำตาลเยอะ ซึ่งทั้งหมดล้วนส่งผลให้สมองทำงานได้ลดลง
  • ของทอด
    เป็นอาหารที่มีไขมันสูง และยิ่งถ้าหากเป็นอาหารแปรรูปที่นำมาทอดด้วยแล้วนั้นก็ยิ่งเพิ่มความอันตราย
    ให้มากขึ้น เพราะของแปรรูปและไขมันสูงอาจมีสารที่สามารถทำลายเซลล์ประสาทได้
ป้องกันอัลไซเมอร์ก่อนสายไป

รู้หรือไม่? ปัญหาเรื่องหูสามารถทำให้สมองเสื่อม หรือเป็นอัลไซเมอร์ได้ เมื่อเราประสบกับการสูญเสียการได้ยิน ไม่ว่าจะเป็นเพราะอายุที่มากขึ้น การอยู่ในสถานที่ที่เสียงดังมาก ๆ  หรือปัจจัยอื่นเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพหูไม่ถูกวิธี มันสามารถส่งผลกระทบมากกว่าแค่ทำให้ความสามารถในการได้ยินเสียงของเราลดลง 

เนื่องจากสมองของเรามีบทบาทสำคัญในการประมวลผลข้อมูลการได้ยินและแปลงเป็นความเข้าใจที่มีความหมาย เมื่อการได้ยินลดลง สมองก็จะต้องทำงานหนักขึ้นเพื่อทำความเข้าใจเสียงอีกด้วย ซึ่งอาจส่งผลให้สุขภาพสมองเสื่อมลง หรือเป็นอัลไซเมอร์ได้เมื่อเวลาผ่านไป ดังนั้นเพื่อปกป้องและรักษาสุขภาพการได้ยินควรปฏิบัติตามนี้
เพื่อคงคุณภาพการได้ยินให้อยู่ในระดับปกติ

  • การใช้อุปกรณ์ป้องกันเสียงดังเพื่อความปลอดภัยทางเสียง
  • การตรวจสุขภาพการได้ยินเป็นประจำ
  • หลีกเลี่ยงการอยู่ในสถานที่ที่มีเสียงดังติดต่อกันเป็นเวลานาน

และถ้าหากพบว่าตนเองมีปัญหาเกี่ยวกับการได้ยินควรรีบพบแพทย์เพื่อหาแนวทางการรักษาอย่างทันท่วงทีเพื่อช่วยลดความเสี่ยงและป้องกันอัลไซเมอร์ รวมถึงแก้ไขปัญหาได้ก่อนที่ปัญหาจะแย่ลงจนอาจส่งผลกระทบต่อการทำงานอื่น ๆ ของร่างกาย

การรักษาระดับความดันโลหิตให้เป็นปกติเป็นวิธีป้องกันอัลไซเมอร์ที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพสมองโดยรวม ซึ่งการที่มีความดันโลหิตสูงสามารถนำไปสู่ความเสียหายต่อหลอดเลือดและหัวใจ และยังเชื่อมโยงกับผลเสียต่อสุขภาพสมองอีกด้วย 

เนื่องจากสมองต้องการออกซิเจนและสารอาหารที่ส่งผ่านทางหลอดเลือดอย่างสม่ำเสมอเพื่อให้สามารถทำงานได้อย่างเหมาะสม เมื่อความดันโลหิตสูงขึ้น มันจะไปทำลายความสมดุลของการไหลเวียนของเลือดไปยังสมอง
อาจทำให้หลอดเลือดเสียหายและทำให้การทำงานของสมองบกพร่อง ทั้งนี้ความดันโลหิตสูงอาจส่งผลต่อการก่อตัวของคราบจุลินทรีย์และการสะสมของโปรตีนที่เป็นอันตรายในสมองที่เกี่ยวข้องกับโรคอัลไซเมอร์ ดังนั้นเมื่ออายุมากขึ้นการตรวจวัดความดันโลหิตเป็นประจำและรักษาให้อยู่ในระดับปกติเพื่อป้องกันอัลไซเมอร์ที่อาจเกิดขึ้นได้

การส่งเสริมการคิดเชิงบวกและการปลูกฝังความคิดในแง่ดีเป็นอีกหนึ่งวิธีป้องกันโรคอัลไซเมอร์ที่ช่วยเสริมสร้างสุขภาพสมองโดยรวมได้อย่างดี เนื่องจากความเครียดเป็นตัวการที่ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพต่าง ๆ รวมถึง
การเสื่อมถอยของความรู้ความเข้าใจ ความเครียดเรื้อรังยังสามารถนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างและการทำงานของสมองที่อาจส่งผลต่อสุขภาพทางการรับรู้ของเราได้

ซึ่งการมุ่งเน้นไปที่ด้านบวกของชีวิตจะช่วยให้สมองรับความเครียดและความวิตกกังวลในระดับที่ลดลง นอกจากนี้การเข้ารับการปรึกษาเพื่อขอรับคำแนะนำจากแพทย์หรือนักจิตวิทยาอาจเป็นประโยชน์สำหรับผู้ที่ประสบปัญหาชีวิตหรือต่อสู้กับรูปแบบความคิดเชิงลบได้อีกด้วย

หลาย ๆ คนอาจจะรู้อยู่แล้วว่าอัลไซเมอร์ป้องกันได้ด้วยการออกกำลังกายเป็นประจำ แต่รู้หรือไม่ว่าการออกกำลังกายแบบคาร์ดิโอ เช่น การเดินเร็ว จ็อกกิง ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ หรือการเต้นรำ เป็นวิธีการออกกำลังกายที่ดีในการป้องกันอัลไซเมอร์เนื่องจากส่งผลดีต่อสุขภาพร่างกายและสุขภาพโดยรวมของสมอง เนื่องจากการเชื่อมโยงระหว่างการออกกำลังกายและการทำงานของสมองคือการเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจทำให้เลือดสูบฉีดได้ดีและส่งผลถึงการทำงานของสมองอย่างเหมาะสมเพราะได้รับเลือดไปหล่อเลี้ยงอย่างมีประสิทธิภาพ

แต่ประโยชน์ของการออกกำลังกายแบบคาร์ดิโอไม่ได้มีเพียงเท่านี้ เพราะการออกกำลังกายแบบคาร์ดิโอจะเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจให้อยู่ในช่วง 60-85% ของอัตราการเต้นของหัวใจสูงสุด ร่างกายของเราจะกระตุ้นการหลั่งสารเอ็นดอร์ฟินที่ช่วยทำให้อารมณ์ดี ลดความเครียด และส่งเสริมความรู้สึกที่ดีได้

การป้องกันอัลไซเมอร์ด้วยการไปเที่ยวพักผ่อนและทำกิจกรรมร่วมกับเพื่อน ๆ เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพที่สามารถช่วยหล่อเลี้ยงทั้งสภาพจิตใจและอารมณ์ของเราได้ ซึ่งการออกไปเที่ยวเล่นในวันหยุดเป็นโอกาสที่ดีในการหลีกหนีจากกิจวัตรประจำวัน เติมพลัง และสัมผัสกับประสบการณ์ใหม่ ๆ 

การเดินทางไปยังสถานที่ต่าง ๆ สำรวจวัฒนธรรมใหม่ ๆ และการมีส่วนร่วมในกิจกรรมที่หลากหลาย จะกระตุ้นสมองด้วยการเปิดรับภาพ เสียง และความรู้สึกที่แปลกใหม่ได้อย่างดี ซึ่งการเพิ่มคุณค่าทางประสาทสัมผัสนี้สามารถส่งเสริมความยืดหยุ่นทางความคิด ความคิดสร้างสรรค์ และความอยากรู้อยากเห็น ซึ่งทั้งหมดนี้มีส่วนช่วยให้การทำงานของสมองดีขึ้น

เพราะกิจกรรมต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการท่องเที่ยวตามสถานที่ธรรมชาติ ฝึกโยคะ หรือการทำสปา สิ่งเหล่านี้ไม่เพียงแต่สามารถช่วยลดฮอร์โมนความเครียด กระตุ้นการหลั่งสารเอ็นดอร์ฟิน ยกระดับอารมณ์ ช่วยให้อารมณ์ดีขึ้นเท่านั้น แต่ยังลดความเสี่ยงของการเกิดโรคอัลไซเมอร์ได้อีกด้วย

จะเห็นได้ว่าแนวทางการป้องกันอัลไซเมอร์ หรือวิธีป้องกันอัลไซเมอร์นั้นมีวิธีการที่ครอบคลุมหลากหลายวิธีมาก ๆ ไม่ว่าจะเป็นการฝึกสมอง เช่น การเรียนรู้และการเล่นเกม เพื่อให้สมองได้รับการพัฒนาและได้รับการกระตุ้น
การรักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ การรับประทานอาหารป้องกันอัลไซเมอร์ พร้อมกับการมีสุขภาพที่ดีควบคู่กับการรักษาความดันโลหิตให้อยู่ในระดับที่ปกติ การส่งเสริมการคิดเชิงบวก รวมถึงการผสมผสานทั้งการออกกำลังกายแบบคาร์ดิโอและการเสริมสร้างอารมณ์ที่ดี ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นวิธีป้องกันโรคอัลไซเมอร์ที่เป็นแนวทาง
การป้องกันอัลไซเมอร์ที่สามารถนำมาปรับใช้ได้จริงในชีวิตประจำวัน และด้วยการรวมแนวทางที่หลากหลายเหล่านี้เข้าด้วยกัน รับรองว่าอัลไซเมอร์ป้องกันได้ ถ้าทุกคนสามารถเสริมสร้างความยืดหยุ่นทางการรับรู้และดูแลสุขภาพให้อยู่ในเกณฑ์ดีอย่างสม่ำเสมอ

บทความที่เกี่ยวข้อง