สาเหตุโรคหลอดเลือดสมอง รู้ไว้ ป้องกันได้ ลดความเสี่ยงต่อชีวิต
โรคหลอดเลือดสมองเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับ 2 ของคนไทย และยังมีแนวโน้มว่าโรคนี้เป็นภัยเงียบที่คร่าชีวิตคนไทยมากขึ้นในทุก ๆ ปี และยังเป็นสาเหตุอันดับ 3 ที่ทำให้คนพิการอีกด้วย เรียกได้ว่าโรคนี้มีความ
น่ากลัวกว่าที่คิด หลายคนคงสงสัยแล้วใช่ไหมว่าโรคหลอดเลือดสมองเกิดจากอะไร สาเหตุโรคหลอดเลือดสมอง
มีอะไรบ้าง
บทความนี้จะช่วยให้ทุกคนรู้จักกับโรคนี้มากยิ่งขึ้นว่าสาเหตุของโรคหลอดเลือดสมองมาจากปัจจัยใด อาการแบบใดเป็นสาเหตุการเกิดโรคหลอดเลือดสมองเพื่อที่จะได้สำรวจตนเองและคนใกล้ตัวได้ทันท่วงที อีกทั้งวิธีการป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง สาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของคนไทย รวมถึงยังเป็นสาเหตุของอาการ
อัลไซเมอร์ระยะแรกอีกด้วย
ทำความรู้จักกับโรคหลอดเลือดสมอง ภัยเงียบที่คนไม่ค่อยรู้
โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) เกิดขึ้นเมื่อการไหลเวียนของเลือดไปยังสมองหยุดลง จึงส่งผลให้เกิดโรคเส้นเลือดสมองตีบหรืออุดตันได้ ซึ่งเป็นสาเหตุโรคหลอดเลือดสมองที่เป็นภาวะฉุกเฉินต้องได้รับได้รับการดูแลอย่างเร่งด่วน
เนื่องจากสมองจำเป็นต้องได้รับออกซิเจนและสารอาหารอย่างต่อเนื่องเพื่อให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
หากการไหลเวียนของเลือดหยุดลงแม้เพียงช่วงระยะเวลาสั้น ๆ ก็อาจทำให้เกิดปัญหาขึ้นได้เพราะเซลล์สมอง
จะเริ่มตายภายในไม่กี่นาทีเมื่อไม่ได้รับเลือดหรือออกซิเจน
และเมื่อเซลล์สมองตายลง การทำงานของสมองในส่วนนั้นจะสูญเสียไป อาจทำให้คุณไม่สามารถทำสิ่งต่าง ๆ
ที่ควบคุมโดยส่วนนั้นของสมองได้ เช่น การเคลื่อนไหว การพูด การกิน การควบคุมอารมณ์ หรืออาจจะส่งผลให้เกิดอาการเริ่มแรกของอัลไซเมอร์ได้ เพราะเมื่อเซลล์สมองตายก็ส่งผลถึงความทรงจำเช่นเดียวกัน
สำรวจสาเหตุโรคหลอดเลือดสมอง เกิดขึ้นจากอะไร ทำไมถึงควรระวัง
สาเหตุโรคหลอดเลือดสมองโดยส่วนมากเกิดจากความผิดปกติของหลอดเลือดในสมอง ที่ทำให้ไม่สามารถลำเลียงเลือดและออกซิเจนไปยังสมองได้เพียงพอ ส่งผลให้เซลล์สมองตายลงและทำให้สมองทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ โดยอาจส่งผลต่อการสั่งการอวัยวะบางอย่างหรือแม้แต่ส่วนที่เกี่ยวกับความทรงจำ ดังนั้นสาเหตุโรคอัลไซเมอร์เกิดจากโรคหลอดเลือดสมองได้เช่นเดียวกัน โรคหลอดเลือดสมอง สาเหตุหลัก มีดังนี้
หลอดเลือดสมองแตก (Hemorrhagic Stroke)
สาเหตุโรคหลอดเลือดสมองแตก เกิดจากความเปราะบางของหลอดเลือดร่วมกับภาวะความดันโลหิตสูง จึงทำให้หลอดเลือดบริเวณที่เปราะบางโป่งพองและแตกออก อีกสาเหตุหนึ่งคือการที่หลอดเลือดเสียความยืดหยุ่นจากการสะสมของไขมันในหลอดเลือด จึงทำให้แตกได้ง่าย ซึ่งโรคหลอดเลือดสมองแตกเป็นสิ่งที่อันตรายมาก เนื่องจากปริมาณเลือดที่ไปเลี้ยงสมองลดลงอย่างฉับพลัน จึงอาจทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้ในเวลาอันรวดเร็ว
หลอดเลือดสมองตีบ (Ischemic Stroke)
โรคหลอดเลือดสมองตีบเกิดจากการอุดตันของหลอดเลือดที่มาจากลิ่มเลือดที่อาจเกิดจากส่วนอื่นของร่างกายและเดินทางมาตามกระแสเลือดและเกิดไปอุดตันที่หลอดเลือดสมอง หรือเกิดจากลิ่มเลือดที่เกิดขึ้นภายในหลอดเลือดสมองเองและขยายตัวจนอุดตันหลอดเลือด ซึ่งโดยส่วนใหญ่แล้วสาเหตุโรคหลอดเลือดสมองตีบ เกิดจากการสะสมของไขมันในหลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดแคบลงจนตีบ ความยืดหยุ่นลดลง จนไปถึงทำให้การลำเลียงเลือดลดลงไปด้วย
สาเหตุโรคหลอดเลือดสมองเพิ่มความเสี่ยงการเป็นอัลไซเมอร์หรือไม่
รู้หรือไม่? ว่าสาเหตุโรคหลอดเลือดสมองสามารถเพิ่มความเสี่ยงของการเป็นอัลไซเมอร์ได้ เนื่องจากในระหว่างนั้นสมองได้ขาดเลือดและออกซิเจนเป็นช่วงระยะเวลาหนึ่ง และหากไม่รับการรักษาให้การไหลเวียนของเลือดกลับมาเป็นปกติโดยเร็ว ไม่ว่าจะเป็นการใช้ยา หรือการผ่าตัด เซลล์สมองก็จะค่อย ๆ ตาย
จากผลการวิจัยพบว่าเกือบ 1 ใน 4 ของผู้ที่มีอาการเกี่ยวกับหลอดเลือดสมองมีโอกาสที่จะพัฒนาไปเป็นโรคอัลไซเมอร์ได้ในอนาคตหลังจากเป็นโรคหลอดเลือดสมองแล้วประมาณ 3-6 เดือน แต่ในปัจจุบันงานวิจัยก็ยังไม่สามารถหาสาเหตุที่แน่ชัดได้ว่าทำไมบางคนถึงเกิดอาการอัลไซเมอร์ แต่ในบางคนก็ไม่พัฒนาไปเป็นอัลไซเมอร์ แต่แน่นอนว่าสาเหตุโรคหลอดเลือดสมองส่งผลต่อการทำงานของสมองอย่างแน่นอน อยู่ที่ว่าสมองจะขาดเลือดและออกซิเจนไปนานเพียงใดเท่านั้นเอง
คลายข้อสงสัย สาเหตุโรคหลอดเลือดสมองเกิดขึ้นกับใครได้บ้าง
หลังจากที่ได้รู้กันแล้วว่าสาเหตุโรคหลอดเลือดสมองเกิดจากอะไรได้บ้าง ซึ่งสาเหตุหลักมาจากหลอดเลือดสมองแตก และหลอดเลือดสมองตีบ มาดูกันต่อดีกว่าว่าสาเหตุโรคหลอดเลือดสมองสามารถเกิดขึ้นกับใครได้บ้าง
เพื่อที่รู้ไว้จะได้ป้องกันตัวได้ทัน
- ผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง
- ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน
- ผู้ที่เป็นโรคไขมันในเลือดสูง
- ผู้ที่เป็นโรคหัวใจ
- ผู้ที่เป็นโรคอ้วน
- ผู้ที่มีคอเรสเตอรอลสูง
- ผู้ที่สูบบุหรี่หรือสูดดมควันบุหรี่อย่างต่อเนื่อง
- ผู้ที่ดื่มสุราหรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากเป็นประจำ
- ผู้ที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
- ผู้ที่ใช้สารเสพติดและสารกระตุ้น
ปัจจัยใดที่ทำให้เสี่ยงต่อการเป็นโรคหลอดเลือดสมองมากกว่าคนอื่น
นอกจากกลุ่มบุคคลที่ได้กล่าวไปข้างต้นแล้วว่าเป็นกลุ่มคนที่มีความเสี่ยงของการนำไปสู่สาเหตุโรคหลอดเลือดสมอง ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ประกอบกันอีกด้วยที่จะเพิ่มความเสี่ยงของการเป็นโรคหลอดเลือดสมองมากกว่าคนอื่น ๆ โดยมีปัจจัยดังต่อไปนี้
- เพศ: เพศชายมีความเสี่ยงสูงในการเป็นโรคมากกว่าเพศหญิง แต่มักพบว่าเพศหญิงเมื่อเป็นโรคหลอดเลือดสมองตอนอายุมากขึ้น มีอัตราการเสียชีวิตมากกว่าเพศชาย
- เชื้อชาติ: ชาวอเมริกันเชื้อสายแอฟริกันมีความเสี่ยงสูงกว่าชาติอื่น ๆ
- พันธุกรรม: หากในครอบครัวมีประวัติเป็นโรคหลอดเลือดสมองคุณจะมีความเสี่ยงมากกว่าคนอื่น
- การใช้ฮอร์โมน: ผู้ที่ใช้ยาคุมกำเนิด หรือฮอร์โมนที่มีส่วนประกอบของฮอร์โมนเอสโตรเจน จะเพิ่มความเสี่ยงของโรคนี้มากขึ้น
หากคุณเป็นกลุ่มคนที่มีปัจจัยเสี่ยงมากกว่าคนอื่น หมั่นคอยสังเกตร่างกายและพบแพทย์อย่างสม่ำเสมอเพื่อระมัดระวังโรคหลอดเลือดสมองที่อาจเกิดขึ้นจนนำไปสู่ความพิการหรือการเสียชีวิตได้
ต้องรู้! อาการของโรคหลอดเลือดสมอง เพื่อสังเกตตนเองและคนรอบตัว
โรคหลอดเลือดสมอง สาเหตุจากทั้งหลอดเลือดแตกและหลอดเลือดตีบ ล้วนทำให้สมองขาดเลือดซึ่งอาการที่แสดงออกมาจะมากหรือน้อยนั้นขึ้นอยู่กับตำแหน่งของหลอดเลือดที่ได้รับความเสียหาย ซึ่งอาการที่พบได้บ่อย
มีดังนี้
- แขนขาอ่อนแรง
- ชาบริเวณหน้า แขน ขา ส่วนใหญ่จะเกิดกับร่างกายแค่ด้านเดียว อาจมีอาการปากเบี้ยวร่วมด้วย
- พูดไม่ชัด พูดไม่รู้เรื่อง ไม่สามารถเข้าใจคำพูดของคนอื่น สับสน มึนงง มีปัญหาในการทำความเข้าใจ
สิ่งที่คนอื่นพูด - ตามัวเฉียบพลัน อาจเกิดกับข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้ง 2 ข้างพร้อมกัน
- วิงเวียนศีรษะ
- ปวดศีรษะอย่างฉับพลัน
- คลื่นไส้ อาเจียน
- การทรงตัวผิดปกติ
- หมดสติหรือเป็นลม
ถ้าพบว่าตนเองหรือคนในครอบครัวมีอาการเหล่านี้ควรรีบไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด เพราะอาการเหล่านี้
เป็นสัญญาณของอาการของโรคหลอดเลือดสมองในเบื้องต้น ยิ่งไปพบแพทย์เร็วเท่าใดอาการจะรุนแรงน้อยลงเท่านั้น
เช็กด่วน! สัญญาณเตือนโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลันด้วยแนวทาง FAST
ชวนทุกคนเช็กด่วน หากพบว่าตนเองหรือคนใกล้ตัวมีอาการเหล่านี้ตามแนวทาง FAST ให้รีบไปพบแพทย์ในทันที เพราะอาจจะเป็นสาเหตุโรคหลอดเลือดสมองได้ แม้ว่าอาการจะเกิดเป็นระยะและหายไป แต่อาจนำไปสู่อาการ
ที่รุนแรงและเป็นอันตรายต่อชีวิตได้
- F (Face) ใบหน้า: ให้พยายามยิ้ม และสังเกตว่ามีอาการปากเบี้ยวหรือไม่
- A (Arm) แขน: ให้ยกแขนทั้งสองข้างขึ้นเหนือศีรษะ แล้วดูว่าแขนข้างใดข้างหนึ่งตกหรือไม่มีแรงหรือไม่
- S (Speech) การพูด: ลองถามคำถามง่าย ๆ ดูว่าผู้ป่วยตอบได้หรือไม่ เข้าใจคำถามหรือไม่ พูดเสียงชัดหรือไม่ หรือมีอาการสับสนในการฟังหรือตอบคำถามหรือไม่
- T (Time) ระยะเวลา: หากมีอาการหนึ่งในสามข้อนี้ มีโอกาสมากถึง 72% ที่จะเป็นโรคหลอดเลือดสมอง แต่ถ้ามีอาการทั้งสามข้อ โอกาสจะเพิ่มขึ้นมากกว่า 85% ดังนั้นควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพราะการรักษาอย่างรวดเร็วสามารถลดความเสี่ยงของภาวะสมองขาดเลือด และลดความรุนแรงของภาวะทุพพลภาพ
ได้อย่างมาก
รวมวิธีป้องกันความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง
สาเหตุโรคหลอดเลือดสมองแบบที่เส้นเลือดสมองแตกเฉียบพลันส่วนใหญ่มักไม่ค่อยมีอาการเตือนล่วงหน้า
ดังนั้นคุณจึงควรหมั่นตรวจสุขภาพเป็นประจำ และดูแลสุขภาพตนเองให้แข็งแรงอยู่เสมอตามแนวทางปฏิบัติ
ดังต่อไปนี้
- ควบคุมความดันให้อยู่ในระดับปกติ
- ลดอาหารหวาน มัน เค็ม
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- งดสูบบุหรี่
- หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- รับประทานผักและผลไม้ให้มากขึ้น
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
- หลีกเลี่ยงการใช้สารเสพติด
โรคหลอดเลือดสมองเป็นปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรง และคร่าชีวิตคนไทยเป็นอันดับต้น ๆ ซึ่งในบางครั้งหลายคนอาจจะมองข้ามหรือนึกไม่ถึง โรคหลอดเลือดสมอง สาเหตุหลักมาจากหลอดเลือดตีบหรือหลอดเลือดแตก
ซึ่งสาเหตุโรคหลอดเลือดสมองเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัย ไม่ว่าจะเป็นอายุ เพศ พฤติกรรมการใช้ชีวิต โรคประจำตัว ล้วนเป็นสาเหตุของโรคหลอดเลือดสมองทั้งสิ้น สามารถนำไปสู่โรคอื่น ๆ อย่างเช่นโรคอัลไซเมอร์ได้
ดังนั้นเราจึงควรหมั่นดูแลสุขภาพให้แข็งแรงและตรวจสุขภาพเป็นประจำเพื่อลดความเสี่ยงของสาเหตุการเกิด
โรคหลอดเลือดสมองอีกทางหนึ่งด้วย