‘ประจำเดือน’ เป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ของผู้หญิง จากอดีตถึงปัจจุบันมีการคิดค้นวิธีรับมือกับประจำเดือนตลอดมา ตั้งแต่การใช้วัสดุที่หาได้ตามธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นเยื่อไม้ กระดาษสา หรือเศษผ้า มาจนถึงรูปแบบผ้าอนามัยที่ทำมาจากวัสดุสังเคราะห์ มีทั้งแบบแท่งและแบบแถบกาว ช่วยซึมซับได้ดี สวมใส่ง่าย ใช้แล้วทิ้งได้ทันที ลงตัวกับวิถีชีวิตยุคใหม่จนกลายเป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้รับความนิยมจากผู้หญิงทั่วโลกมาหลายทศวรรษ
แต่รู้หรือไม่ว่า…ผ้าอนามัยที่ทำจากวัสดุสังเคราะห์เหล่านี้กำลังกลายเป็นปัญหาใหญ่เมื่อพวกมันกลายร่างเป็นขยะ
จากการเก็บข้อมูลในสหรัฐอเมริกาพบว่า แต่ละปีมีขยะจากผ้าอนามัยใช้แล้วทิ้งเกือบ 2 หมื่นล้านชิ้น คิดเป็นน้ำหนักประมาณ 200,000 เมตริกตัน ซึ่งต้องใช้เวลาราว 500 – 800 ปีกว่าจะย่อยสลายได้หมด แต่ก่อนจะย่อยสลายมันจะกลายเป็นไมโครพลาสติกไปปนเปื้อนอยู่ในสิ่งแวดล้อมและแหล่งน้ำต่างๆ ส่งผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศน์ และถ้าใช้วิธีกำจัดด้วยเตาเผาขยะก็จะก่อให้เกิดก๊าซคาร์บอนส่งเข้าสู่ชั้นบรรยากาศเพิ่มมากขึ้น
ปัจจุบันได้เกิดเทรนด์ของสาวๆ ที่เริ่มตื่นตัวกับการมองหาทางเลือกใหม่มาทดแทนการใช้ผ้าอนามัยจากวัสดุสังเคราะห์ เป็นการรับมือกับประจำเดือนแบบรักษ์โลกเพื่อลดขยะให้มากที่สุด และรบกวนสิ่งแวดล้อมให้น้อยที่สุด
ถ้วยอนามัย (Menstrual Cups)
ถ้วยอนามัยคือผลิตภัณฑ์ที่ใช้รองรับประจำเดือนในรูปแบบถ้วยทรงกรวยทำจากซิลิโคนทางการแพทย์ มีความยืดหยุ่น อ่อนนุ่ม สามารถพับงอ ปรับเข้ากับช่องคลอดได้ง่าย และได้รับการยอมรับว่ามีความปลอดภัยต่อร่างกาย มีอายุการใช้งานยาวนานหลายปี (โดยทั่วไปสามารถใช้งานได้นานถึง 10 ปี) ทำให้ประหยัดค่าใช้จ่ายมากกว่าการซื้อผ้าอนามัยแบบใช้แล้วทิ้ง (ถ้วยอนามัย 1 ถ้วยสามารถรองรับประจำเดือนได้เทียบเท่าการใช้ผ้าอนามัยราว 4-5 แผ่น) และเมื่อหมดอายุการใช้งานมันจะสร้างขยะเพียงแค่ 1 ชิ้นเท่านั้น
จุดเด่นของการใช้ถ้วยอนามัยก็คือ หากเลือกขนาดที่เหมาะสมและใส่อย่างถูกต้อง จะช่วยรองรับประจำเดือนได้ดีจนสามารถทำกิจกรรมต่างๆ ได้ตามปกติ แม้กระทั่งการว่ายน้ำ หรือเต้นบัลเลต์ แต่ข้อควรระวังก็คือ ต้องเลือกขนาดที่เหมาะสมกับสรีระ ศึกษาวิธีการถอดและใส่ให้ถูกต้อง รักษาความสะอาดของถ้วยอนามัยทั้งก่อนและหลังใส่ ล้างมือให้สะอาดทุกครั้ง และต้องมีเวลาเข้าห้องน้ำในระหว่างวันเพื่อถอดเปลี่ยนเมื่อถ้วยเต็ม ซึ่งแต่ละคนและแต่ละวันจะมีประจำเดือนมากน้อยต่างกันไป แต่เพื่อสุขอนามัยที่ดีไม่ควรใส่ถ้วยอนามัยไว้นานเกิน 12 ชั่วโมง
ปัจจุบันถ้วยอนามัยไม่ใช่ของหายากอีกต่อไป เราสามารถหาซื้อได้จากร้านค้าออนไลน์หลายร้าน รวมถึงในร้านขายผลิตภัณฑ์แนวรักษ์โลกแทบทุกร้าน และอย่าเพิ่งตกใจกับราคาที่อยู่ในหลักพันต้นๆ เพราะอย่าลืมว่าซื้อแค่ครั้งเดียวแต่ใช้ไปนานหลายปี ข่าวดีก็คือ เรามีถ้วยอนามัยที่เป็นแบรนด์คนไทยด้วยนะ มาลองใช้และช่วยลดขยะกันได้ที่
ผ้าอนามัยย่อยสลายได้ (Biodegradable Pads)
ผ้าอนามัยย่อยสลายได้นั้นมาในรูปร่างหน้าตาเหมือนผ้าอนามัยใช้แล้วทิ้งแบบทั่วไป ต่างกันตรงที่ใช้นวัตกรรมที่นำวัสดุธรรมชาติมาเป็นวัตถุดิบหลัก เมื่อกลายเป็นขยะก็สามารถย่อยสลายได้ง่าย เป็นมิตรกับร่างกายและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ตัวอย่างแบรนด์ไทยที่น่าสนใจ ได้แก่
- แบรนด์ ira ผ้าอนามัยที่ผลิตจากใยไม้ไผ่ ใยข้าวโพด และพลาสติกชีวภาพจากพืช ปลอดสารเคมีและยาฆ่าแมลง ปราศจากใยสังเคราะห์และน้ำหอม มีเพียงส่วนประกอบเดียวที่ไม่สามารถย่อยสลายได้คือส่วนที่เป็นแถบกาว ซึ่งทางผู้ผลิตมีความตั้งใจที่จะพัฒนาต่อเพื่อเป้าหมายย่อยสลายได้ 100% นอกจากนี้ ทางแบรนด์ยังมีแคมเปญเพื่อสังคมที่ใช้งานศิลปะเพื่อระดมทุนนำไปซื้อและจัดจำหน่ายผ้าอนามัยไอร่าให้ผู้ที่ขาดแคลนที่ชายแดนภาคใต้และชาวกะเหรี่ยงอีกด้วย
- แบรนด์ WENDAYS อีกหนึ่งแบรนด์ผ้าอนามัยออร์แกนิกที่มั่นใจได้ว่าอ่อนโยนต่อผิวแน่นอน ปลอดสารอันตราย ไม่มีการย้อมสี เน้นวัสดุที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม รวมทั้งตัวบรรจุภัณฑ์บางส่วนสามารถนำไปรีไซเคิลหรือย่อยสลายได้ตามธรรมชาติด้วย อย่างไรก็ตาม ในส่วนแถบกาวและตัวดูดซับของเหลวที่ช่วยแก้ปัญหาเรื่องความอับชื้น (Super Absorbent Polymer) นั้นยังไม่สามารถย่อยสลายได้ 100%
กางเกงในอนามัย (Period Underwears)
กางเกงในอนามัยคือนวัตกรรมในการผลิตเนื้อผ้าให้สามารถซึมซับของเหลวได้ดีกว่าเนื้อผ้าทั่วไปจนสามารถสวมใส่แทนผ้าอนามัยได้เลย สามารถใส่ได้ทุกวันเหมือนกางเกงในทั่วไป ช่วยป้องกันการซึมเปื้อน ระบายอากาศได้ดี ซักและนำมาใส่ซ้ำได้ ทำให้ตัดปัญหาเวลาผ้าอนามัยหมดเมื่อถึงวันนั้นของเดือน หรือลืมพกผ้าอนามัยตอนไปค้างคืนต่างจังหวัด หรือเมื่อประจำเดือนมาแบบกะทันหันไม่ตรงเวลา หรืออาจนำไปใช้กับผู้มีปัญหาปัสสาวะเล็ดกลั้นปัสสาวะยากได้ด้วย อย่างไรก็ตาม สำหรับวันมามากหรือบางคนมีประจำเดือนมากเป็นพิเศษอาจต้องมีการใช้แผ่นอนามัย หรือถ้วยอนามัยควบคู่ไปด้วย
ปัจจุบันแบรนด์กางเกงในชั้นนำเริ่มให้ความสำคัญกับการผลิตกางเกงในอนามัยมากขึ้น สำหรับแบรนด์คนไทยที่น่าสนใจคือ Pynpy’ ที่ใช้นวัตกรรมการถักทอเส้นใยแบบพิเศษจากทีมนักออกแบบและวิศวกรสิ่งทอในประเทศไทยและยุโรป จนสามารถกักเก็บประจำเดือนได้ดี ใส่ได้นาน 8 – 12 ชั่วโมงต่อครั้ง เป็นมิตรกับจุดซ่อนเร้นเพราะไม่เคลือบสารเคมีและมีนวัตกรรมป้องกันการเติบโตของแบคทีเรียในเส้นใยผ้า ให้ความรู้สึกแห้งสบาย แต่ก็ซักออกง่าย และระบายอากาศได้ดี
ผ้าอนามัยซักได้ (Reusable Pads)
ผ้าอนามัยซักได้ หรือผ้าอนามัยแบบผ้า เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ใช้แนวคิดแบบ back to basics เหมือนย้อนไปในสมัยที่ผู้หญิงรับมือกับวันนั้นของเดือนด้วย ‘ผ้าซับระดู’ โดยนำเศษผ้าหลายๆ ชิ้นมามัดรวมกัน (รวมทั้งวัสดุธรรมชาติอื่นๆ เช่น สำลี และกาบมะพร้าว) แต่ผ้าอนามัยแบบผ้าในยุคโมเดิร์นนี้ถูกพัฒนาให้ใช้งานง่ายขึ้น ซึมซับมากขึ้น มีรูปลักษณ์สวยงามน่าใช้มากขึ้น และซักทำความสะอาดได้ง่ายขึ้น ทำให้กลับมาใช้ซ้ำได้เรื่อยๆ ประหยัดค่าใช้จ่าย และลดขยะได้มากมาย ปัจจุบันมีแบรนด์ไทยที่ผลิตผ้าอนามัยซักได้ออกมาหลายแบรนด์ เป็นงานแฮนด์เมดที่เห็นถึงความตั้งใจของผู้ผลิตที่อยากช่วยแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมไปพร้อมกับให้ความสำคัญกับสุขอนามัยของผู้หญิง ตัวอย่างเช่น
และนี่ก็คือตัวอย่างทางเลือกในการรับมือกับประจำเดือนแบบรักษ์โลกที่อาจช่วยลดปัญหาสิ่งแวดล้อมได้ เพียงแค่ปรับวิธีคิดนิดหน่อยและเปลี่ยนความเคยชินเล็กน้อย คุณก็เป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยเปลี่ยนแปลงโลกนี้ให้ดีขึ้นได้
–
ที่มา:
www.okmd.or.th
www.globalcitizen.org
datacenter.deqp.go.th
m.museumsiam.org
