ถ้าใครเป็นคอกีฬาหรือว่าติดตามเรื่องราวของนักกีฬาระดับโลกมาบ้าง น่าจะพอสังเกตว่านักกีฬามืออาชีพมักมีทีมงานชุดใหญ่ที่เดินทางตามติดระหว่างเดินสายการแข่งขัน ไม่ว่าจะเป็นโค้ช คู่ฝึกซ้อม เทรนเนอร์ และอีกตำแหน่งที่ขาดไม่ได้ก็คือ นักกายภาพบำบัด (Physiotherapist) ที่จะทำหน้าที่คอยดูแลป้องกันรักษาอาการบาดเจ็บ ฟื้นฟูอาการบาดเจ็บ และดูแลร่างกายของนักกีฬาให้สมบูรณ์เพื่อศักยภาพการแข่งขันที่ดียิ่งขึ้น โดยหนึ่งในวิธีหลักๆ ที่นักกายภาพบำบัดใช้ดูแลรักษาร่างกายของนักกีฬาคือ การนวดสำหรับนักกีฬา (sport massage/athletic massage)
การนวดสำหรับนักกีฬามีประโยชน์อย่างมากต่อทั้งร่างกายและจิตใจของนักกีฬา ซึ่งก็ไม่ใช่แต่เฉพาะนักกีฬามืออาชีพเท่านั้นที่ควรได้รับการนวดอย่างสม่ำเสมอ แต่นักกีฬามือสมัครเล่น ผู้ที่มีกิจกรรมที่ต้องใช้ร่างกายอย่างหนักเป็นประจำ หรือแม้แต่ผู้ที่เพิ่งลองหัดเล่นกีฬาเป็นครั้งแรก ก็อาจพิจารณาการนวดสำหรับนักกีฬาเพื่อรักษาอาการบาดเจ็บ กล้ามเนื้อตึง และป้องกันการบาดเจ็บที่อาจเกิดขึ้นได้
ว่าแล้ว เราไปดูประโยชน์ของการนวดสำหรับนักกีฬา (และคนที่ไม่ใช่นักกีฬา) กันดีกว่า
นวดเพื่อคงสภาพความแข็งแรงของร่างกาย
การนวดเพื่อรักษาสภาพร่างกายจะถูกออกแบบให้แตกต่างกันไปตามแต่ละประเภทของกีฬาและกิจกรรม โดยเน้นที่การนวดกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นในส่วนที่ถูกใช้งานอย่างหนัก น้ำหนักที่นักกายภาพบำบัดใช้มักเป็นน้ำหนักค่อนข้างมาก รวมทั้งใช้การยืดเหยียด (stretching) เข้ามาร่วมด้วย ทั้งหมดเพื่อให้ร่างกายมีความยืดหยุ่น ลดความตึงของกล้ามเนื้อ ลดความเสี่ยงต่ออาการบาดเจ็บ และช่วยสนับสนุนให้ร่างกายของนักกีฬามีศักยภาพมากขึ้น
When to massage: ควรนวดเป็นประจำสม่ำเสมอ อาจเป็นการนวดหลังการฝึกซ้อมหรือแข่งขัน แต่ไม่ควรนวดก่อนการแข่งขัน เพราะหลังนวดอาจมีอาการระบม
นวดเพื่อรักษาอาการบาดเจ็บ
เมื่อนักกีฬาเกิดการบาดเจ็บ การนวดจัดเป็นแนวทางการรักษาทางหนึ่ง โดยการนวดประเภทนี้ นักกายภาพบำบัดจำเป็นต้องทำงานร่วมกันอย่างใกล้ชิดกับนักกีฬา โค้ช และเทรนเนอร์ รวมทั้งอาจต้องศึกษาประวัติการรักษาร่างกายของนักกีฬาอย่างละเอียด จึงจะสามารถวางแผนการนวดเพื่อรักษาอาการบาดเจ็บให้ทุเลาลงได้
นวดเพื่อล้างสารพิษ
เมื่อกล้ามเนื้อถูกใช้งานอย่างหนักเป็นระยะเวลาต่อเนื่อง เนื้อเยื่อบางส่วนในร่างกายอาจเกิดกรดแลคติก (Lactic Acid) และของเสียสารพิษ (Toxin) ซึ่งจะนำไปสู่อาการเจ็บปวดกล้ามเนื้อและทำให้ร่างกายเฉื่อยชาลง การนวดสำหรับนักกีฬาจะสามารถช่วยล้างกรดแลคติกและสารพิษในกล้ามเนื้อได้
Note: งานวิจัยบางชิ้นยังไม่สนับสนุนว่าการนวดสามารถล้างสารพิษออกจากร่างกายได้จริง แต่เชื่อว่าเราสามารถขับกรดแลคติกและสารพิษออกจากกล้ามเนื้อได้ด้วยการออกกำลังกายเบาๆ หลังจากออกกำลังกายอย่างหนักหรือการแข่งขัน หรือที่เรียกว่า cool down ซึ่งก็อาจเป็นได้ว่าคล้ายการนวดที่ใช้การยืดเหยียดเข้ามาร่วมด้วย
นวดเพื่อให้นอนหลับสนิท
การนอนหลับที่มีประสิทธิภาพจะช่วยให้ร่างกายได้ฟื้นฟูตัวเอง และการนวดที่ดีสามารถช่วยให้นักกีฬานอนหลับได้สนิท นี่จัดเป็นเคล็ดลับการดูแลสภาพร่างกายให้แข็งแรงที่ง่ายมากๆ แต่เชื่อไหมว่า นักกีฬาและทีมโค้ชหลายคนกลับมองข้ามความสำคัญของการนอนไปหน้าตาเฉย
นวดเพื่ออบอุ่นร่างกาย
การนวดด้วยน้ำหนักที่ค่อนข้างเบาและเน้นจังหวะการนวดอย่างรวดเร็ว หรือที่เรียกว่า Flush Massage จะช่วยกระตุ้นกล้ามเนื้อ เหมือนการอบอุ่นร่างกายก่อนเกมการแข่งขัน
นวดเพื่อผ่อนคลาย
ประโยชน์ข้อสุดท้ายของการนวดสำหรับนักกีฬาอาจฟังดูธรรมดา แต่อย่าลืมว่านักกีฬาก็เป็นมนุษย์ที่ต้องการการผ่อนคลายเหมือนกัน!
นวดเพื่อผ่อนคลายอย่างแรกคือผ่อนคลายร่างกาย แม้แต่ในช่วงปิดฤดูกาลที่ไม่มีการแข่งขัน นักกีฬามืออาชีพก็ควรนวดให้เป็นประจำ เพื่อให้กล้ามเนื้อที่ตึงหรือถูกใช้งานอย่างหนักมาตลอดฤดูกาลได้ผ่อนคลาย นอกจากนั้น การนวดยังช่วยรักษาสมดุลและผ่อนคลายจิตใจ แน่นอน ในการแข่งขันที่เต็มไปด้วยความเครียดและกดดัน ความแข็งแกร่งของจิตใจเป็นสิ่งสำคัญไม่แพ้ร่างกาย บางครั้ง เกมการแข่งขันที่สูสีเฉียดฉิว ผู้ชนะก็อาจไม่ได้มีร่างกายแข็งแรงกว่าผู้แพ้เลย แต่เพราะมีจิตใจที่มั่นคงแน่นอนกว่า
แล้วเราจะหานักกายภาพบำบัด (Physiotherapist) ได้ที่ไหนบ้าง?
เห็นประโยชน์ของการนวดสำหรับนักกีฬามากมายขนาดนี้ เชื่อว่านักกีฬาระดับสโมสรอย่างเราๆ ก็น่าจะอยากใช้บริการนักกายภาพบำบัดกันดูบ้าง คำถามก็คือ เราจะหานักกายภาพบำบัดได้ที่ไหน? ต้องไปโรงพยาบาลอย่างเดียวเลยหรือเปล่า?
จริงๆ แล้ว เราสามารถใช้บริการจากนักกายภาพบำบัดทางกีฬาได้ทั้งที่โรงพยาบาล (ที่มีศูนย์เวชศาสตร์การกีฬาและฟื้นฟู เป็นต้น) คลินิกพิเศษ แม้แต่สปาบางแห่งก็เริ่มมีคอร์สการนวดเพื่อการกีฬาตามความต้องการของผู้บริโภคที่หันมาสนใจการนวดประเภทนี้กันมากขึ้น หรือจริงๆ แล้ว ฟิตเนสที่คุณเป็นสมาชิกอยู่ก็อาจมีเทรนเนอร์ที่มีความรู้ด้านเวชศาสตร์การกีฬาและสามารถช่วยนวดเพื่อป้องกัน/รักษาอาการบาดเจ็บให้คุณได้
นอกจากนั้น ประเทศไทยยังมีสมาคมกายภาพบำบัดแห่งประเทศไทยและชมรมกายภาพบำบัดทางการกีฬาแห่งประเทศไทย ที่น่าจะให้ข้อมูลและคำปรึกษาสำหรับผู้ที่สนใจการนวดสำหรับนักกีฬาได้ ใครสนใจลองกูเกิ้ลดู
–