เบ่งอุจจาระไม่ออก อันตรายใกล้ตัวที่ไม่ควรมองข้าม

Cancer / Digestive / Health

เบ่งอุจจาระไม่ออก เป็นสัญญาณอันตรายกว่าที่หลายคนคิด

อาการเบ่งอุจจาระไม่ออก หรืออึไม่ออกเป็นปัญหาที่หลายคนมองข้าม และมองว่าเป็นเรื่องปกติที่ใคร ๆ ก็เป็นได้ แต่อย่าชะล่าใจเพราะอาการเบ่งอุจจาระไม่ออกอาจส่งผลต่อสุขภาพร้ายแรงได้หากไม่ดูแล ซึ่งสาเหตุอาการท้องผูกหรืออุจจาระแข็งเบ่งไม่ออกมักเกิดจากการขาดน้ำ การทานอาหารที่มีใยอาหารต่ำ ทำให้อุจจาระแข็ง ซึ่งทำให้การขับถ่ายเป็นไปอย่างลำบาก หากเกิดปัญหานี้ซ้ำ ๆ อาจนำไปสู่ภาวะท้องผูกเรื้อรังและการเกิดริดสีดวง 
นอกจากนี้ การเบ่งอุจจาระที่ไม่ถูกต้องอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บที่ลำไส้ ในบทความนี้จะทำให้ทุกคนได้เรียนรู้และสำรวจตนเองกันมากขึ้นว่าอาการเบ่งอุจจาระไม่ออกที่กำลังเผชิญอยู่นั้นอันตรายหรือไม่

สาเหตุปัจจัยที่ทำให้ผู้คนส่วนใหญ่เบ่งอุจจาระไม่ออกมักจะมาจากอาการท้องผูก ซึ่งอาการท้องผูกเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ทั้งจากพฤติกรรมการใช้ชีวิต อาหารที่รับประทาน หรือแม้แต่ยาบางชนิดก็ส่งผลต่อการเบ่งอุจจาระไม่ออก ซึ่งถ้าหากเราหาสาเหตุของท้องผูกได้แล้วก็จะทำให้คุณสามารถหาวิธีแก้ท้องผูกที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพกับคุณได้ มาดูกันว่าสามารถที่ทำให้เกิดอาการท้องผูกจนเบ่งอุจจาระไม่ออกมีอะไรบ้าง

  • พฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ไม่ถูกต้อง เช่น การรับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย ดื่มน้ำน้อย ไม่ออกกำลังกาย  หรือการกลั้นอุจจาระบ่อย ๆ
  • การเบ่งถ่ายอุจจาระผิดวิธียังเป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่พบได้บ่อย โดยแพทย์พบว่าประมาณ 30% ของอาการท้องผูกเกิดจากการทำงานที่ไม่ประสานกันของกล้ามเนื้อที่ควบคุมการเบ่ง
  • ลำไส้ใหญ่ทำงานผิดปกติหรือลำไส้เฉื่อย ซึ่งทำให้อุจจาระเคลื่อนตัวช้าลงจนอาจจะเบ่งอุจจาระไม่ออก
  • การใช้ยาบางชนิดที่ทำให้ท้องผูก เช่น ยารักษาโรคซึมเศร้า ยารักษาพาร์กินสัน ยาลดความดันโลหิต และยาลดกรดที่มีส่วนผสมของแคลเซียมหรืออะลูมิเนียม

วิธีแก้ท้องผูกง่าย ๆ ไม่ให้เกิดอาการอุจจาระแข็งจนเบ่งอุจจาระไม่ออกเป็นสิ่งที่สามารถทำได้ ในชีวิตประจำวัน โดยสามารถทำได้ตั้งแต่การปรับพฤติกรรมไปจนถึงการใช้ยาบางชนิดเพื่อช่วยให้ขับถ่ายสะดวกขึ้น โดยวิธีที่เรานำมาแนะนำสำหรับคนที่มีอาการอุจจาระแข็งจนเบ่งอุจจาระไม่ออก มีดังนี้

✔ ดื่มน้ำให้เพียงพอ วันละ 8 แก้วหรือมากกว่านั้น เพื่อช่วยให้อุจจาระไม่แห้งและเคลื่อนตัวผ่านลำไส้ได้ง่ายขึ้น 

✔ เพิ่มการรับประทานใยอาหาร เช่น ผัก ผลไม้ และธัญพืชที่ไม่ขัดสี 

✔ หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารแปรรูปที่มีน้ำตาลและไขมันสูงเพราะจะทำให้เกิดอาการอึไม่ออกได้ 

✔ ฝึกการขับถ่ายให้เป็นธรรมชาติ และเป็นเวลาเพื่อลดอาการท้องผูก

✔ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เช่น การเดินหรือการวิ่ง ยังช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้ ทำให้ระบบขับถ่ายเป็นไปอย่างปกติ

การปรับพฤติกรรมเหล่านี้ไม่เพียงแต่ช่วยให้การขับถ่ายดีขึ้น แต่ยังช่วยป้องกันปัญหาสุขภาพอื่น ๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากอาการท้องผูกได้ แต่ถ้าหากใครลองปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตามนี้แล้วอาการเบ่งอุจจาระไม่ออกยังไม่ดีขึ้น ในปัจจุบันมียาระบายกลุ่ม ‘IBAT Inhibitors’(Ileai Bile Acid Transporter Inhibitors) ซึ่งยาระบายกลุ่มใหม่ที่ออกฤทธิ์ยับยั้งการหลั่งกรดน้ำดี ileal ทำให้มีการดูดซึมน้ำกลับเข้ามาในลำไส้ ส่งผลให้อุจจาระนิ่มและถ่ายง่ายขึ้น นิยมใช้สำหรับการรักษาอาการท้องผูกเรื้อรัง อย่างไรก็ตาม ก่อนใช้ยาควรปรึกษาแพทย์เพื่อให้แน่ใจว่ายานั้นเหมาะสมกับอาการของคุณ และลดความเสี่ยงจากผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น

อาการเบ่งอุจจาระไม่ออกที่เกิดขึ้นติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน อาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพที่รุนแรง เช่น ริดสีดวง ลำไส้อักเสบ หรือแม้แต่มะเร็งลำไส้ใหญ่ การสังเกตร่างกายตนเองจึงเป็นสิ่งสำคัญ หากมีอาการเช่น ปวดท้องมาก อุจจาระมีเลือดปน หรือมีอาการอึไม่ออกหลายวันติดกัน ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจอย่างละเอียด 

เพราะอาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณเตือนของปัญหาที่ซ่อนอยู่ในร่างกาย ซึ่งหากพบตั้งแต่ระยะเริ่มต้นจะสามารถรักษาได้อย่างทันท่วงที การตรวจสุขภาพประจำปีและการรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพจะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดปัญหาสุขภาพร้ายแรงในระยะยาวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การเบ่งอุจจาระที่ไม่ถูกต้องอาจเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดเบ่งอุจจาระไม่ออกจนเกิดอาการท้องผูกหรือริดสีดวง การนั่งขับถ่ายในท่าที่ถูกต้องจะช่วยลดความเสี่ยงเหล่านี้ โดยท่าที่ถูกต้องสำหรับการเบ่งอุจจาระสามารถทำได้ดังนี้

  • ควรวางเท้าให้มั่นคงบนพื้นหรือใช้แท่นรองเท้าเพื่อให้การขับถ่ายมีประสิทธิภาพมากขึ้น
  • การนั่งให้ลำตัวเอนไปข้างหน้าเล็กน้อยจะช่วยให้ลำไส้ทำงานได้ดีขึ้น
  • ใช้กล้ามเนื้อหน้าท้องเบ่งดันอุจจาระให้ลงไปที่ลำไส้ตรงโดยไม่ใช้แรงน้อยหรือมากจนเกินไป และในขณะเดียวกันกล้ามเนื้อหูรูดทวารหนักจะต้องคลายตัวเพื่อเปิดทางให้อุจจาระออกมาได้ 

นอกจากนี้ ควรให้เวลากับการขับถ่ายอย่างเพียงพอและไม่ควรเร่งรีบ อย่าพยายามใช้แรงเบ่งมากเกินไป เพราะอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บที่ลำไส้และเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดริดสีดวง การรู้วิธีเบ่งอุจจาระอย่างถูกต้องจึงเป็นส่วนหนึ่งที่สำคัญในการป้องกันปัญหาสุขภาพเหล่านี้

การเบ่งอุจจาระไม่ออกหรืออุจจาระแข็งเบ่งไม่ออก อาจดูเหมือนเป็นปัญหาเล็ก ๆ แต่หากปล่อยไว้นานอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพได้ การดื่มน้ำให้เพียงพอ การรับประทานอาหารที่มีกากใยอาหารสูง และการปรับพฤติกรรมการขับถ่ายให้ถูกวิธีเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยป้องกันไม่ให้อุจจาระแข็งจนอึไม่ออก แต่ถ้าหากลองวิธีการเหล่านี้แล้วอาการยังไม่ดีขึ้น ในปัจจุบันก็มียาระบายกลุ่ม Elobixibat ที่ช่วยเพิ่มน้ำให้อุจจาระช่วยให้คุณขับถ่ายสะดวกขึ้น เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่น่าสนใจ แต่ทั้งนี้ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำและการรักษาที่เหมาะสมควบคู่กันไปด้วย

บทความที่เกี่ยวข้อง